PDA is een gedragsprofiel wat als vermijdingsgedrag binnen het autismespectrum voorkomt. Hoe herken je PDA-gedrag en wat houdt dit precies in?
Wat is PDA bij autisme?
PDA staat voor Pathological Demand Avoidance. Beter gezegd gaat het hierbij om een pathologische vraagvermijding. Dit is een gedragsprofiel op het autistisch spectrum. Hierbij biedt een persoon met autisme veel weerstand aan de gewone eisen van het leven en dit geeft een inbreuk op de autonomie (zelfbeschikking). Vraagvermijding bij PDA gaat niet zo zeer om de activiteit zelf, maar het gevoel van ‘moeten’ geeft enorme weerstand. Het gevoel van inbreuk op de eigen autonomie veroorzaakt stress en angst.
De kenmerken van PDA
Hieronder omschrijven wij de belangrijkste kenmerken van PDA:
Problemen bij PDA (h)erkennen
Omdat geen persoon met autisme hetzelfde is, zal iedereen weer andere kenmerken kunnen ervaren. Het is wel belangrijk om te weten wat PDA-gedrag bij autisme is, zodat je dit bij jezelf of bij je partner of familielid herkent. Juist omdat alle standaard benaderingen bij iemand met autisme en PDA in de opvoeding, binnen het onderwijs of in de hulpverlening niet goed werken. Mensen met autisme houdt veelal van duidelijke regelmaat, structuur, voorspelbaarheid en strakke planning. In de praktijk werkt dit niet voor een persoon met autisme die binnen het PDA-profiel valt. Die heeft juist begrip en respect nodig voor zijn eigengereidheid, flexibiliteit, eigen normen en waarden en vraag naar soepele eisen.
PDA bij autisme en de communicatie
Veel mensen met PDA bij autisme zijn vaardig met taal. Ze kunnen het ook leuk vinden om mensen te schokken, kunnen behoorlijk overdrijven en proberen hun woorden met kracht uit te drukken. Waarbij bij veel mensen met autisme het juist moeilijk vinden om te liegen, ligt dit anders bij mensen die passen in het PDA-profiel. Vaak worden er ook smoezen verzonnen om bepaalde dingen uit te weg te gaan, zodat ze het kunnen vermijden. Ook zijn ze vaak meer gevoelig voor boosheid, woede en spanningen bij en door anderen. Door dergelijke aspecten en verkeerde interpretaties, verloopt de sociale communicatie met anderen dan ook niet vaak soepel.
Verwachtingen van mensen en de maatschappij
Mensen met autisme en PDA hebben heel veel moeite met allerlei verwachtingen die op hen gelegd worden. Veel verwachtingen veroorzaken spanning, ongemak, afweer en angst. Het kan als zo bedreigend overkomen, dat iemand verwachtingen tracht te vermijden. Daardoor gaan mensen met een PDA-profiel veel situaties uit de weg en dat op meerdere vlakken. Uiteraard leidt dit tot allemaal negatieve gevolgen, maar als de angst, tijdsdruk of bedreigende factor overheerst, zal het vermijden van de nare gevoelens altijd voorop staan. Hoe meer verwachtingen er geschept worden, hoe eerder iemand met PDA die zal vermijden of ontwijken.
De gevolgen van PDA in de praktijk
In het dagelijks leven zal iemand met een PDA-profiel veel last hebben van de gevolgen van het vermijden van dingen. Het vermijden of uitstellen van taken, maakt het probleem vaak nog groter, waardoor er vaak afstel volgt. Zeker als mensen in je omgeving het niet begrijpen en je telkens op je verantwoordelijkheden wijzen en wat je allemaal nog moet doen. Het is van belang om je eigen PDA-profiel goed in kaart te krijgen. Praat er over met anderen om je heen, zodat zij jouw gedrag leren inzien en kunnen begrijpen. Je doet het namelijk niet expres. Het helpt ook om alle verwachtingen, taken en verantwoordelijkheden inzichtelijk te maken en deze waar mogelijk te herkaderen naar haalbaarheid.
Hierbij nog een paar interessante blogs
Dankjewel Corrie voor deze blog. Ik kende de afkorting PDA nog niet, maar herken wel veel.
Gelukkig heb ik de perfecte ouders gekregen voor mij. Mijn vader zei altijd: “Van uitstel komt afstel”. Ik vond het altijd verschrikkelijk als hij dat zei, maar wat heeft me dat goed gedaan in mijn ontwikkeling. Hoe langer je iets uitstelt, hoe groter de drempel wordt. En dat blijft altijd zoeken naar de balans tussen genoeg rust nemen en de drempels niet te hoog laten worden.
“Je doet het namelijk niet expres.” Dat zijn de belangrijkste woorden. Veel mensen veroordelen ons voor ons gedrag en verhaal. Wij zijn PDA-er uit Duitsland. Ik vind het krass. Er zijn meer berichten over het PDA-Profiel, maar veel psychologen of psychiaters kennen het niet.